«Αδελφός τις ηρώτησε τον Αββάν Ιωσήφ λέγων · τι ποιήσω; Ότι ούτε κακοπαθήσαι δύναμαι, ουδέ εργάζεσθαι και δούναι αγάπην. Λέγει αυτώ ο γέρων · ει ου δύνασαι τούτων ουδέ εν ποιήσαι, καν τήρησον την συνείδησιν από του πλησίον σου από παντός κακού και σώζη…»
Η απορία του ασκητή πόσες φορές είναι και δικός μας καημός: Ούτε στην άσκηση τα καταφέρνω, ούτε στα έργα της αγάπης και στον κόπο της ιεραποστολής πετυχαίνω. Τι να κάνω;
Ο σοφός γέροντας με την πλούσια πείρα της ασκήσεως στην έρημο απαντάει και σήμερα:
Κι αν δεν μπορείς, από κόπο ή αδυναμία, να κάνεις τίποτε απ’ αυτά τα θεάρεστα έργα, τήρησε τουλάχιστον τη συνείδηση ανένοχη από κάθε κακό για τον αδελφό σου. Ούτε πράξη ούτε λογισμός εναντίον του να τη βαραίνει…
Τόσο δύσκολο! Πώς να το πετύχει κανείς;
«…ει τις βαστάζει τας αμαρτίας αυτού, ου βλέπει τας του πλησίον αυτού…» (Αββάς Μωυσής).
Στροφή στον εσωτερικό κόσμο, το μάτι στις δικές μας αμαρτίες, στα καθημερινά πταίσματα, στις πτώσεις και την ασυνεσία μας.
Τότε ίσως πιάνεις αμυδρότερα τα λάθη των άλλων και λιγότερο απασχολούν το λογισμό και την κρίση σου ή τουλάχιστον λιγότερο σ’ ενοχλούν.
Όμως είναι σκληρή η πραγματικότητα. Ο άλλος είναι ζωντανός κοντά μας, στο σπίτι, στο Πανεπιστήμιο, στο γραφείο, στη συνεργασία.
Με τη στάση, με το λόγο του, με τη συμπεριφορά του μας ενοχλεί, μας πιέζει, μας συκοφαντεί, μας αδικεί, μας κουράζει με το χαρακτήρα του. Αγωνιζόμαστε να μην ανταποδώσουμε ίσως κάτι κακό με πράξη και λόγο, αλλά ο λογισμός δουλεύει, δε χαλιναγωγείται εύκολα η σκέψη.
Και ο Αββάς Μωυσής, διαπιστώνοντας πόσο βαθιά φθείρει την πνευματική ζωή ο λογισμός, που φτάνει στην κατάκριση, οδηγείται στο συμπέρασμα:
«…οφείλει άνθρωπος αποθανείν από του εταίρου αυτού του μη κρίνειν αυτόν έν τινι».
Ο άγιος ερημίτης προτείνει ακραίες λύσεις για ν’ αποφύγει ο αγωνιζόμενος το λογισμό της κατακρίσεως.
Θεώρησε νεκρό τον εαυτό σου κι έτσι δεν έχεις πια καμιά δύναμη να κατακρίνεις τον άλλο, να σκέφτεσαι τα του άλλου.
«Έλεγον περί του Αββά Ποιμένος ότι, όταν ήμελλεν εις σύναξιν ελθείν, εκάθητο κατ’ ιδίαν διακρίνων τους λογισμούς αυτού, ωσεί ώραν μίαν · και ούτω εξήρχετο…».
Όχι μια ώρα, αλλά έστω αν ένα λεπτό, λίγες στιγμές, πριν από τις συναντήσεις μας με τους φίλους, τους συνεργάτες, τους συναδέλφους, τους αδελφούς, ελέγχαμε τους διαλογισμούς μας, πόσο πιο σωστοί θα είμαστε στις σχέσεις μας.
«Είπεν ο Αββάς Ισαάκ, ότι ουδέποτε εισήνεγκα εις το κελλίον μου λογισμόν κατά αδελφού θλίψαντός με…».
Τι σπάνια, άγια μαρτυρία!
Με ένα τέτοιο αγώνα τηρεί κανείς τη συνείδηση «από του πλησίον από παντός κακού και σώζεται…»!
Η απορία του ασκητή πόσες φορές είναι και δικός μας καημός: Ούτε στην άσκηση τα καταφέρνω, ούτε στα έργα της αγάπης και στον κόπο της ιεραποστολής πετυχαίνω. Τι να κάνω;
Ο σοφός γέροντας με την πλούσια πείρα της ασκήσεως στην έρημο απαντάει και σήμερα:
Κι αν δεν μπορείς, από κόπο ή αδυναμία, να κάνεις τίποτε απ’ αυτά τα θεάρεστα έργα, τήρησε τουλάχιστον τη συνείδηση ανένοχη από κάθε κακό για τον αδελφό σου. Ούτε πράξη ούτε λογισμός εναντίον του να τη βαραίνει…
Τόσο δύσκολο! Πώς να το πετύχει κανείς;
«…ει τις βαστάζει τας αμαρτίας αυτού, ου βλέπει τας του πλησίον αυτού…» (Αββάς Μωυσής).
Στροφή στον εσωτερικό κόσμο, το μάτι στις δικές μας αμαρτίες, στα καθημερινά πταίσματα, στις πτώσεις και την ασυνεσία μας.
Τότε ίσως πιάνεις αμυδρότερα τα λάθη των άλλων και λιγότερο απασχολούν το λογισμό και την κρίση σου ή τουλάχιστον λιγότερο σ’ ενοχλούν.
Όμως είναι σκληρή η πραγματικότητα. Ο άλλος είναι ζωντανός κοντά μας, στο σπίτι, στο Πανεπιστήμιο, στο γραφείο, στη συνεργασία.
Με τη στάση, με το λόγο του, με τη συμπεριφορά του μας ενοχλεί, μας πιέζει, μας συκοφαντεί, μας αδικεί, μας κουράζει με το χαρακτήρα του. Αγωνιζόμαστε να μην ανταποδώσουμε ίσως κάτι κακό με πράξη και λόγο, αλλά ο λογισμός δουλεύει, δε χαλιναγωγείται εύκολα η σκέψη.
Και ο Αββάς Μωυσής, διαπιστώνοντας πόσο βαθιά φθείρει την πνευματική ζωή ο λογισμός, που φτάνει στην κατάκριση, οδηγείται στο συμπέρασμα:
«…οφείλει άνθρωπος αποθανείν από του εταίρου αυτού του μη κρίνειν αυτόν έν τινι».
Ο άγιος ερημίτης προτείνει ακραίες λύσεις για ν’ αποφύγει ο αγωνιζόμενος το λογισμό της κατακρίσεως.
Θεώρησε νεκρό τον εαυτό σου κι έτσι δεν έχεις πια καμιά δύναμη να κατακρίνεις τον άλλο, να σκέφτεσαι τα του άλλου.
«Έλεγον περί του Αββά Ποιμένος ότι, όταν ήμελλεν εις σύναξιν ελθείν, εκάθητο κατ’ ιδίαν διακρίνων τους λογισμούς αυτού, ωσεί ώραν μίαν · και ούτω εξήρχετο…».
Όχι μια ώρα, αλλά έστω αν ένα λεπτό, λίγες στιγμές, πριν από τις συναντήσεις μας με τους φίλους, τους συνεργάτες, τους συναδέλφους, τους αδελφούς, ελέγχαμε τους διαλογισμούς μας, πόσο πιο σωστοί θα είμαστε στις σχέσεις μας.
«Είπεν ο Αββάς Ισαάκ, ότι ουδέποτε εισήνεγκα εις το κελλίον μου λογισμόν κατά αδελφού θλίψαντός με…».
Τι σπάνια, άγια μαρτυρία!
Με ένα τέτοιο αγώνα τηρεί κανείς τη συνείδηση «από του πλησίον από παντός κακού και σώζεται…»!
